Co to za usuwania wgnieceń bez Lakierowania?
Posiadanie samochodu w dzisiejszych czasach nie jest niczym niezwykłym. Jednak w Polsce samochód nadal uważany jest za dobro luksusowe. Wraz z upływem czasu wzrasta świadomość społeczeństwa w zakresie dbania o samochód. W przypadku uszkodzeń poszyć karoserii w postaci wgnieceń, spowodowanych drobnymi szkodami parkingowymi lub czynnikami zewnętrznymi np. w postaci spadających z drzew kasztanów, żołędzi lub skutkami gradobicia, aktu wandalizmu, najczęściej kończyła się wizytą w zakładzie blacharsko-lakierniczym i przywróceniem uszkodzonych elementów do stanu pierwotnego. Wiązało się to z pozostawieniem samochodu na kilka dni w warsztacie, powtórnym lakierowaniem uszkodzonych elementów i co najgorsze koniecznością użycia szpachlówki samochodowej do naprawy. Koszt naprawy blacharsko-lakierniczej jest dość wysoki i dlatego wielu właścicieli samochodów musiało ponosić wysokie koszty napraw lub pogodzić się z uszkodzeniami. Czynnikiem wpływającym negatywnie na naprawy blacharsko-lakiemicze jest fakt, że samochód po takich naprawach traci na wartości. Problem dotyczy również dealerów nowych samochodów, w których dochodzi do szkód transportowych lub stojących na parkingach dealerskich, które również mogą stać się „ofiarami” gradobicia. Na szczęście pojawiła się metoda napraw wgnieceń karoserii bez konieczności ponownego lakierowania (z ang. Paintless Dent Repair). w skrócie PDR. Niniejszym skrótem będę się posługiwał w dalszej części tego opisu.
W dalszej części mojej pracy, pokuszę się o udowodnienie poniższych tez:
1. Naprawa poszycia karoserii samochodu nie wymagająca ingerencji blacharza - czy jest to możliwe? Tak, przy wykorzystaniu metody PDR,
2. Przewaga technologiczna metod PDR nad tradycyjnymi naprawami blacharsko- lakiemiczymi,
3. Mniejszy koszt, krótszy czas napraw PDR nad tradycyjnymi naprawami blacharsko-lakieniczymi
4. Innowacyjność i przyszłość napraw PDR
Rys. 1 Zaznaczone widoczne ślady po gradobiciu na elementach karoserii.
Postaram się przybliżyć innowacyjność, oraz zaciekawić odbiorcę metodą PDR. Metodą, która pozwala naprawić wgniecenia, nawet te spowodowane gradobiciem i to bez konieczności długotrwałych, kosztownych i pracochłonnych prac blacharsko-lakierniczych. Metodą, przy wykorzystaniu której, usługi można wykonywać mobilnie. Metodą, pozwalającą zaoszczędzić czas i pieniądze w porównaniu do tradycyjnej naprawy blacharsko-lakierniczej, nie pozostawiającą żadnych śladów naprawy, zachowującą oryginalną powłokę lakierową oraz nie powodującą utraty wartości naprawianego pojazdu. Czy jest to możliwe, czy jest to tylko półśrodek, a tradycyjna naprawa blacharsko-lakiernicza okaże się niezbędna? Celem niniejszej pracy jest przybliżenie napraw PDR oraz próba wskazania wyboru odpowiedniej metody naprawy karoserii samochodu w przypadku niewielkich uszkodzeń
Zakres pracy obejmował będzie porównanie napraw karoserii samochodowej metodą PDR oraz tradycyjną metodą blacharsko-lakierniczą. Dokonana zostanie analiza wyników i wyciągnięte zostaną wnioski co do skuteczności metody PDR.
Czym jest PDR?
Paintless Dent Repair (PDR) czyli usuwanie wgnieceń bez lakierowania. Jest metodą naprawy uszkodzeń poszyć karoserii samochodowych spowodowanych różnymi czynnikami np. uszkodzeniami parkingowymi, działaniem gradu lub spadającymi z drzew kasztanami, aktami wandalizmu bez konieczności ponownego ich lakierowania.
Historia PDR
W latach 40 XX wieku pracownicy fabryki Mercedes Benz zaczęli przykładać większą uwagę do wgnieceń na karoseriach produkowanych samochodów, powstających jeszcze w fabryce, które trzeba było usuwać. Generowało to dodatkowe koszty, ponieważ elementy trzeba było naprawiać oraz ponownie lakierować.
Oskar Fleig - jeden z pracowników fabryki zaczął opracowywać metodę naprawy nie wymagającą ingerencji blacharzy. Przy wykorzystaniu łyżki stołowej, zaczął wypychać wgniecenia od środka przygotowując w ten sposób elementy karoserii do lakierowania. Z czasem efekty napraw były zadowalające na tyle, że nie wymagały lakierowania.
W metodzie PDR stosowana jest również metoda zwana Glue pulling (usuwanie wgnieceń przy pomocy kleju), jednak powstawanie tej metody nie zostało zapisane na kartach historii. Odnośnie powstawania tej metody pozostają jedynie historie przekazywane z ust do ust przez starszych techników PDR. Pewnym jest, że metoda klejowa jest młodsza od metody wypychania wgnieceń, zastosowanej po raz pierwszy przez Oskara Fleiga, a jako kraj powstania metody klejowej wskazuje się Japonię. W trakcie ewolucji PDR pojawiały się różne urządzenia i narzędzia, które nie znalazły ogólnego uznania i wykorzystania na rynku PDR. Można przytoczyć takie rozwiązania jak usuwanie wgnieceń za pośrednictwem przesyłania obrazu, gdzie technik montował kamerę nad wgnieceniem i patrząc na ekran wyświetlający obraz z kamery wypychał wgniecenie od środka. Ten sposób również narodził się w Japonii.. Podobnie było z młotkiem pracującym na zasadzie udaru, który usuwał wgniecenia od środka, czy „magazynek" na grzybki połączony z młotkiem bezwładnościowym. Takich narzędzi nie spotkamy w walizkach techników z Europy.
Rys. 2 Po lewej stronie Oskar Flaig prekursor PDR oraz Erich Nussle założyciel Nussle Specialwerkzeuge.
Ta metoda była znana jedynie nielicznym pracownikom fabryki i nie była rozpowszechniana poza zakładami produkcyjnymi. Dopiero w 1960 roku na targach motoryzacyjnych w Nowym Jorku metoda ta zaczęła być wykorzystywana na szerszą skalę. Na targach Oskar Flaig był odpowiedzialny za dbanie o nadwozia samochodów prezentowanych na targach. Zajmował się usuwaniem drobnych wgnieceń na karoseriach prezentowanych samochodów, które pojawiały się w trakcie dnia, powodowane nieostrożnością odwiedzających targi. Oskar Flaig używał prostych ogólnodostępnych narzędzi taki jak młotek, śrubokręty czy łyżki stołowe. Działania te można uznać za początek metody usuwania wgnieceń bez lakierowania.
Po zakończeniu targów Oskar Fleig zaczął pracować nad rozwijaniem technologii PDR. W 1962 roku został awansowany na brygadzistę za swoje duże zaangażowanie w szkolenie personelu zakładu Mercedes Benz. Niedługo po tym wydarzeniu Oskar Fleig szkolił pierwszych techników w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Targi samochodowe w Nowym Jorku uważane są za przełom w historii PDR. W Stanach Zjednoczonych pojawiły się pierwsze firmy zajmujące się produkcją profesjonalnych narzędzi do usuwania wgnieceń karoserii metodą PDR, a także firmy świadczące usługi dla klientów indywidualnych. W latach 70-tych XX wieku pojawili się pierwsi technicy PDR w Europie.
Jednak ze względu na znacznie utrudnioną dostępność narzędzi z zagranicy pracowali na narzędziach własnej produkcji. Problemy ekonomiczne oraz brak dostępności narzędzi mocno utrudniały rozwój tej dziedziny w Polsce. Na szczęście straty zostały szybko nadrobione, a obecne umiejętności Polskich techników PDR niewiele ustępują światowej czołówce. Do Europy metoda PDR wróciła ze Stanów Zjednoczonych przez Włochy. Włoscy technicy PDR zrewolucjonizowali rynek najpierw we Włoszech, a następnie w Niemczech. Technologia PDR w Niemczech była utrzymywana przez długi czas w tajemnicy, została upubliczniona kiedy na rynku niemieckim zaczęły pojawiać się włoskie zespoły techników usuwających wgniecenia bez lakierowania.
W 1983 roku w Stanach Zjednoczonych powstała firma Dent Wizard, zrzeszająca tysiące techników z obu Ameryk oraz Europy, w 2008 roku zatrudniała ponad 1400 osób. W 1996 roku Erich Niissle założył firmę Niissle Spezialwerkzeuge z siedzibą w Gartringen, która od ponad dwóch dekad wykorzystuje usuwanie wgnieceń bez lakierowania, produkuje specjalistyczne narzędzia PDR oraz prowadzi szkolenia z usuwania wgnieceń bez lakierowania.
Zastosowanie PDR
Metodę usuwania wgnieceń bez lakierowania PDR możemy wykorzystać do usunięcia drobnych oraz wenkszych wgnieceń poszycia karoserii powstałych na skutek różnych czynników takich jak np. gradobicie, uszkodzenia parkingowe , akty wandalizmu. Doświadczeni technicy PDR potrafią usunąć również znacznie większe wgniecenia powstałe na karoserii samochodu. Za pomocą metody PDR możemy usunąć wgniecenia praktycznie na każdym elemencie poszycia karoserii wykonanym ze stali jak również z aluminium takich jak maska, błotnik, dach, słupki, drzwi, pokrywa bagażnika. Dla kogo kierowana jest usługa PDR? Dla każdego, od klienta indywidualnego przez dealerów samochodowych aż po firmy ubezpieczeniowe.
Dzięki metodzie PDR możemy przywrócić wygląd poszycia karoserii naszego samochodu do stanu salonowego. W przypadku dealerów samochodowych zastosowanie metody PDR może przynieść duże oszczędności w przypadku nowych samochodów stojących na placach pod gołym niebem i czekających na swojego nabywcę. W przypadku gradobicia istnieje bardzo duże ryzyko, że takie samochodu zostaną uszkodzone przez grad i powstaną na ich karoseriach ślady w postaci znacznej ilości wgnieceń karoserii. Jakby się mogło wydawać jedynym wyjściem z takiej sytuacji byłaby wymiana uszkodzonych elementów na nowe, co wiązałoby się z koniecznością ponownego ich lakierowania i obniżyłoby wartość takich pojazdów lub sprzedaż w dużo niższej cenie bez podejmowania napraw takich samochodów. Jednak z pomocą przychodzi tutaj metoda PDR, dzięki której jesteśmy w stanie usunąć prawie 100% skutków gradobicia bez ponownego lakierowania elementów karoserii. Nawet nie pozostawiając żadnego śladu naprawy i konieczności informowania o takowych potencjalnego nabywcy.
Rys. 3 Przed i po naprawie metodą PDR
W przypadku klientów indywidualnych naprawy z wykorzystaniem technologii PDR nie obniżają wartości rynkowej pojazdu poprzez ponownie lakierowane elementy karoserii. Najważniejszym czynnikiem kwalifikującym samochód do podjęcia naprawy metodą PDR jest oryginalna, fabryczna, nieuszkodzona powłoka lakierowa. W przypadku wcześniejszego, ponownego lakierowania elementu karoserii i położenia nowej warstwy lakieru przez lakiernika istnieje duże prawdopodobieństwo uszkodzenia powłoki lakierowej takie jak pęknięcie lub nawet oderwanie się fragmentu lakieru od elementu karoserii i konieczne będzie ponowne lakierowanie.
Rys. 4 Widoczny ubytek lakieru po oderwaniu adaptera klejowego
Kolejnym czynnikiem, często występującym w parze z ponownym lakierowaniem elementu występuje szpachlówka samochodowa potocznie zwana szpachlą. Szpachlówka samochodowa stosowana jest to wygładzania powierzchni przygotowywanej do lakierownia - wypełniania ubytków, rys czy właśnie wgnieceń.
Szpachlówka samochodowa jest plastyczna przez co daje się ukształtować w dowolny sposób, a po całkowitym zaschnięciu utwardza się. W momencie powstawania wgniecenia masa szpachlowa jest w stanie odkształcić się wraz z blachą, jednak nie jest na tyle elastyczna, aby ponownie dało się ja przywrócić do pierwotnego kształtu w trakcie usuwania wgniecenia. W przypadku podjęcia próby usunięcia wgniecenia gdzie pod lakierem mamy szpachlę możemy być pewni, że dojdzie do pęknięcia szpachli wraz z lakierem.
Wydawać by się mogło, że taka sytuacja całkowicie eliminuje sens usuwania wgnieceń metodą PDR? Nic bardziej mylnego. Jeśli przytrafiło nam się wgniecenie, a element karoserii był wcześniej lakierowany lub co gorsza dodatkowo szpachlowany i mimo to chcemy usunąć wgniecenie z naszego samochodu, możemy połączyć metodę PDR wraz z tradycyjną naprawą lakierniczą. Możemy usunąć wgniecenie metodą PDR, tym samym przygotowując element do lakierowania i wyeliminować konieczność użycia szpachli. Firmy ubezpieczeniowe również uznają metodę PDR przy likwidacjach szkód komunikacyjnych bądź spowodowanych innymi czynnikami zewnętrznymi, często posługując się platformą podobnie jak w przypadku wyliczenia kosztów likwidacji.
Jak widać metoda PDR znajduje coraz szersze zastosowanie w dziedzinie motoryzacji oraz wykorzystuje coraz większą świadomość konsumentów o alternatywnych naprawach nadwozi pojazdów.
Metodę naprawy PDR można zastosować do naprawy poszyć karoserii zarówno stalowych jak i aluminiowych.
Podczas odkształceń elementów nadwozi samochodowych na skutek zewnętrznych uderzeń dochodzi do podobnych zjawisk jak przy zamierzonym ich formowaniu. W ich powierzchniach tworzą się wówczas wklęsłości, wybrzuszenia, wygięcia i załamania. Ich usunięcie wymaga przeprowadzenia procesów odwrotnych w stosunku do tych, które je wywołały. Sztywność zewnętrznych elementów poszycia o skorupowej budowie sprawia, że przeważnie tego rodzaju odkształcenia występują na stosunkowo niewielkich obszarach i mają kształt nieckowych zagłębień.
Naprawa ogranicza się do miękkiego wypchnięcia części wgniecionej na zewnątrz lub jej wyciągnięcia za pomocą przyklejenia plastikowych adapterów klejowych i pociągnięciu ich za pomocą odpowiedniego narzędzia. Po takim zabiegu element odzyskuje swój pierwotny kształt dzięki naprężeniom wewnętrznym utrzymującym się w nim od czasu jego wytłoczenia, potocznie efekt ten nazywa się „pamięcią blachy”.
Na czym polega PDR?
Metoda usuwania wgnieceń bez lakierowania PDR polega na przywróceniu stanu pierwotnego blachy, która została uszkodzona poprzez wgniecenie bez konieczności ponownego jej lakierowania. Stosowane są dwie metody tzw. drutowa, w której naprawa wgniecenia następuje od spodu uszkodzonego elementu poprzez „masowanie” blachy od wewnątrz przy pomocy specjalistycznych narzędzi do usuwania wgnieceń potocznie zwanych drutami. Narzędzia te działają na zasadzie dźwigni. Technik wypycha blachę w górę bardzo precyzyjnymi ruchami, dostosowując odpowiedni nacisk, aż do momentu całkowitego zniwelowania nierówności. Do dokładnej lokalizacji wgniecenia niezbędna jest lampa cieniowa, która emituje również paski w miejscu wgniecenia ,dzięki którym jesteśmy w stanie określić dokładnie środek wgniecenia, czyli miejsca od którego zaczynamy usuwanie wgniecenia, następnie ruchem spiralnym od środka wgniecenia do zewnątrz, masujemy blachę od zewnętrznej części wgniecenia. Jest to metoda inwazyjna.
Drugą stosowaną metodą PDR jest metoda klejowa. Polega na przyklejeniu od zewnątrz w miejscu wgniecenia specjalnego adaptera tzw. grzybka przy pomocy kleju termotopliwego, a następnie ciągnięciu go przy pomocy specjalnego pullera lub młotka bezwładnościowego. Jest to metoda bezinwazyjna, mniej dokładna i mniej precyzyjna od metody drutowej. Metodę klejową możemy stosować w miejscach gdzie nie ma dostępu do wgniecenia od wewnątrz np.: słupki dachu, które są profilami zamkniętуm
Przede wszystkim narzędzia wykorzystywane w tej metodzie nie wymagają tak dużo miejsca jak tradycyjne narzędzia blacharsko lakiernicze. Nie potrzeba posiadać wielu odrębnych pomieszczeń oraz bardzo kosztownej komory lakierniczej. Do komfortowej pracy wystarczy pomieszczenie o powierzchni ok. 30 m2. Potrzebne narzędzia są w stanie zmieścić się w dużej torbie bądź w specjalnych mobilnych warsztatach dedykowanych dla techników PDR. Ich rozmiary są na tyle kompaktowe, że można zmieścić je w bagażniku samochodu.
Mobilne stanowiska warsztatowe dla techników PDR. Źródło: PDR Mobile CASES
Najważniejszym narzędziem jest lampa cieniowa, dająca możliwość zamontowania na dowolnym elemencie karoserii samochodu, zasilana akumulatorowe. Wszystkie pozostałe wykorzystywane narzędzia są narzędziami ręcznymi. Do wykonywania napraw metodą PDR nie potrzeba również szeregu specjalnych pozwoleń. Wystarczy do tego celu założenie działalności gospodarczej i można zacząć wykonywać naprawy. Można prowadzić działalność wykorzystując do tego celu nawet przydomowy garaż bez konieczności jego specjalnej adaptacji do tego celu.
Wady i zalety PDR i napraw blacharsko-lakierniczych
Myśląc o tradycyjnej metodzie blacharsko lakierniczej w przypadku naprawy naszego samochodu, najczęściej myślimy o konieczności pozostawienia naszego pojazdu na co najmniej kilka dni w warsztacie oraz o tym czy po skończonej naprawie nie będzie widocznych śladów naprawy. Oczywiście słusznie. W przypadku konieczności naprawy elementów karoserii wykonanych ze stali, technologia naprawy wymaga również przygotowania powierzchni do naprawy oraz po naprawie co jest jednoznaczne z koniecznością odtworzenia powłoki lakierowej na naprawianym elemencie lub jego części w przypadku braku konieczności lakierowania całego elementu. Takie rozwiązanie jest korzystniejsze z punktu widzenia użytkownika, ale nie daje gwarancji, że w trakcie eksploatacji pojazdu z czasem nie zaczną być widoczne ślady po lakierowaniu miejscowym lub nowo nałożona powłoka lakierowa nie będzie się różniła od dotychczasowej. Problem ten może się pojawić również w przypadku naprawy pojazdu eksploatowanego od kilku lat, w którym lakierowany element będzie się wyróżniał nową powłoką lakierową od dotychczasowej. W trakcie eksploatacji pojazdu na jego powłokę lakierową działają różne czynniki zewnętrzne takie jak zanieczyszczenia z dróg, promieniowanie UV czy powstające w trakcie mycia pojazdu mikro zarysowania powłoki lakierowej, które mogą sprawić, że powłoka lakierowa staję się coraz bardziej matowa. Najczęściej w miejscu naprawy blacharskiej konieczne jest użycie szpachlówki samochodowej do wyrównania powierzchni. Wykorzystana szpachlówka samochodowa pokryta lakierem samochodowym tworzy grubszą warstwę lakierową (grubość szpachlówki i lakieru mierzona jest razem) niż sam lakier. Już samo lakierowanie przez ludzką rękę (fabrycznie elementy lakierowane są przy wykorzystaniu robotów lakierniczych, które nakładają na lakierowany element równomierną warstwę lakieru zadaną przez producenta. Grubość fabrycznej powłoki lakierowej w zależności od producenta to 80 - 150 mikrometrów) nie będzie idealnie równomierne jak po lakierowaniu fabrycznym. W przypadku powtórnego lakierowania elementu karoserii dla zmniejszenia różnicy w odcieniu powłoki lakierowej pomiędzy elementem lakierowanym powtórnie i elementu z pierwotną powłoką lakierową, konieczne jest cieniowanie elementów skrajnych. Cieniowanie to technika pozwalająca zniwelować drobne różnice w kolorze, uzyskując niewidoczne dla oka ludzkiego przejście barwy nowo nałożonego lakieru z lakierem oryginalnym. Naprawiane elementy karoserii, które to nie są elementami eksploatacyjnymi powodują spadek wartości pojazdu. Niewątpliwie jest to największą wadą napraw blacharsko lakierniczych. Proces technologiczny naprawy blacharsko lakierniczej trwa zazwyczaj kilka dni, wliczając w to czas schnięcia ostatniej warstwy lakieru - lakieru bezbarwnego. W temperaturze otoczenia wynoszącej ok. 20 stopni Celsjusza, lakier schnie kilkanaście godzin. Czas ten możemy skrócić do kilkudziesięciu minut stosując opisane wcześniej suszarnie samochodowe. Twardość wystarczającą do użytkowania lakier osiąga po kilkunastu godzinach, jednak pełną po upływie kilku dni. Oznacza to, że przez kilka dni po odbiorze samochodu po lakierowaniu powinniśmy unikać mycia samochodu np. w myjni automatycznej, co mogłoby skutkować uszkodzeniem świeżej powłoki lakierowej. Jednak naprawy blacharsko lakiernicze nie ograniczają się tylko do napraw poszyć karoserii. Przy zastosowaniu odpowiedniego sprzętu blacharskiego jesteśmy w stanie naprawić nie tylko poszycia karoserii, ale też elementy konstrukcyjne nadwozia, trójwymiarowe wytłoczki słupków nadwozia, progi podłogowe. Nie wszystkie elementy można naprawić lub też naprawa danego elementu jest technicznie możliwa, ale zdecydowanie nie opłacalna ekonomicznie. Wtedy dany element należy wymienić. Elementy poszycia karoserii takie jak maska, pokrywa bagażnika, drzwi, przednie błotniki dają się łatwo zastąpić nowymi ponieważ są przymontowane do nadwozia za pomocą śrub, o tyle progi podłogowe, poszycie dachu, poszycie tylnych błotników, słupki karoserii należy wyciąć i zastąpić nowym elementem. Przytwierdzane są do nadwozia za pomocą zgrzewów punktowych, połączeń spawanych lub też nitowanych. W obecnych czasach przy wykorzystaniu odpowiednich narzędzi oraz technologią producenta danego pojazdu, prawie każdy rodzaj uszkodzeń jest możliwy do naprawienia.
Wykorzystanie metody PDR możliwe jest zaledwie od kilkudziesięciu lat, Metoda ta nie została opracowana przez żadnego producenta samochodów pomimo, że swój zalążek miała w fabryce Mercedesa. Nikt też tej technologii nie opatentował i nie posiada wyłączności na jej stosowanie. Narzędzia PDR były przez cały czas udoskonalane przez producentów narzędzi wykorzystywanych w metodzie PDR na podstawie zapotrzebowania na coraz to bardziej pomocne oraz ułatwiające prace technikom PDR narzędzia oraz pozwalające na naprawę większej ilości rodzajów wgnieceń w różnych miejscach poszycia. Producenci samochodów nie stosują technologicznej możliwości ewentualnych napraw metodą PDR, ale wszelkiego rodzaje otwory technologiczne w karoserii pozostałe po etapie produkcji bardzo ułatwiają, a wręcz umożliwiają naprawy przy wykorzystaniu PDR. Nawet w przypadku braku technicznej możliwości umiejscowienia końcówki narzędzia bezpośrednio pod wgnieceniem np. dolna krawędź tylnego błotnika w nadwoziach samochodów dwudrzwiowych. Możemy wykonać otwór umożliwiający wprowadzenie narzędzia, a po skończonej naprawie zamaskować go z wykorzystaniem maskownicy i zaślepek. Coraz częściej autoryzowani dealerzy samochodów korzystają z usług techników PDR do naprawy małych wgnieceń w nowych samochodach jak również autoryzowane warsztaty blacharsko lakiernicze z uwagi na akceptację tej metody naprawy ze strony firm ubezpieczeniowych. Niestety Metoda PDR ogranicza się do naprawy tylko tych wgnieceń, na których nie doszło do uszkodzenia powłoki lakierowej, wgniecenia są płytkie oraz mają łagodne krawędzie i w miejscu '■gniecenia nie doszło do rozciągnięcia blachy czyli nie została przekroczona granica sprężystości. Możliwe jest natomiast usunięcie wgniecenia, do którego doszło na krawędzi załamań poszycia, najczęściej drzwi. Wykorzystując metodę PDR zachowujemy oryginalną powłokę lakierową w oryginalnej formie. Nie ma konieczności stosowania szpachlówki samochodowej oraz ponownego lakierowania naprawionego elementu poszycia karoserii tym samym eliminuje się ryzyko, że z czasem efekt naprawy przestanie być zadowalający. Paradoksalnie nowoczesna metoda PDR jest znacznie, insza od tradycyjnej naprawy blacharsko lakierniczej trwającej od kilku do kilkunastu godzin. koszt naprawy z wykorzystaniem metody PDR może być niższy nawet o 50%.
Ta naprawa przy wykorzystaniu metody PDR trwa od kilkudziesięciu minut przy małych gnieceniach do kilku godzin w przypadku większych wgnieceń. Przy naprawach mających na celu usunięcie efektów gradobicia gdzie ilość wgnieceń na całym samochodzie może wynosić ponad 1000 wgnieceń czas naprawy wydłuża się do kilku dni, ale nadal jest krótszy niż przy takiej samej naprawie tradycyjną techniką blacharsko lakierniczą. Tradycyjne szpachlowanie i lakierowanie w przypadku niewielkich wgnieceń nie ma praktycznie sensu. W dzisiejszych czasach dla wielu osób najcenniejszy jest czas co w przypadku chęci skorzystania z usług warsztatu blacharsko lakierniczego wiąże się z koniecznością odprowadzenia samochodu bezpośrednio do warsztatu i ponowny jego odbiór. Często też dokładny kosztorys napraw poznajemy dopiero po oględzinach warsztatowych połączonych zazwyczaj z koniecznością demontażu elementów pojazdu. W przypadku PDR technicy są w stanie oszacować koszt usunięcia wgniecenia na podstawie zdjęcia wgniecenia przesłanego przez klienta oraz podanie marki i modelu samochodu. Dla maksymalnego komfortu klienta technicy PDR są w stanie wykonać usługę z dojazdem do klienta, praktycznie w dowolnym miejscu np. w garażu podziemnym biurowca w czasie kiedy klient jest w pracy. Obecnie stosowane lakiery samochodowe są elastyczne przez co małe i płytkie wgniecenia nie powodują jego pękania. Do lakierowania nadwozi samochodowych producenci samochodów osobowych nie stosują już lakierów akrylowych gdzie zmieszane są razem lakier bazowy nadający kolor oraz lakier bezbarwny. Kilkadziesiąt lat temu lakiery te były powszechnie stosowane w samochodach osobowych np. w Mercedesie W124. Dziś tylko nieliczni producenci stosują tego typu lakiery do lakierowania samochodów użytkowych. Nie zawsze przy powstawaniu wgniecenia lakier pozostaje nienaruszony.
Aspekty środowiskowe i zdrowotne
Każdy warsztat blacharsko-lakierniczy podlega pod obowiązki środowiskowe, których nieprzestrzeganie może zakończyć się nałożeniem kar lub grzywny w przypadku kontroli środowiskowej. Warsztaty samochodowe w ostatnim czasie stały się częsty miejscem kontroli prowadzonej przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska lub Straż Miejską. W warsztatach samochodowych instalacjami emitującymi gazy i pyły do powietrza będą lakiernie, blacharnie, stanowiska spawalnicze oraz kotły do ogrzewania pomieszczeń. Podobnie jak w przypadku gospodarki odpadami tak i w przypadku oddziaływania na powietrze atmosferyczne istnieją obowiązki sprawozdawcze oraz inne związane z oddziaływaniem działalności na powietrze atmosferycznego.
Kim jest technik PDR?
Technik PDR wykonuje prace polegające na usuwaniu wgnieceń karoserii samochodowych bez konieczności późniejszego ich lakierowania. Technik PDR nie jest jeszcze klasyfikowanym zawodem przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Próżno szukać zawodu Technika PDR na listach zawodów. Chcąc zostać Technikiem PDR powinniśmy odbyć szkolenie w wykwalifikowanej firmie oferującej szkolenia w zakresie PDR, zakończone egzaminem praktycznym oraz uzyskaniem certyfikatu upoważniającego do wykonywania usług z zakresu PDR. Pomimo nie klasyfikowania Technika PDR jako zawodu na liście zawodów, uzyskanie stosownego certyfikatu upoważnia do wykonywania zawodu i spełniania wymagań kwalifikacyjnych przez osoby oferujące swoje usługi w danym zawodzie na rynku pracy. Rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania nie reguluje kwestii dopuszczania do wykonywania zawodu i spełniania wymagań kwalifikacyjnych przez osoby oferujące swoje usługi w danym zawodzie na rynku pracy, nie reguluje też standaryzacji kształcenia, szkolenia i nadawania uprawnień kwalifikacyjnych przez podmioty oferujące te usługi(np. kursy i szkolenia). Klasyfikacja jest przede wszystkim narzędziem wykorzystywanym do potrzeb statystyki, zatrudnienia, pośrednictwa i poradnictwa zawodowego, prowadzenia badań, analiz, prognoz o innych opracowań dotyczących rynku pracy.
Czas naprawy
Każda naprawa blacharsko lakiernicza oprócz samego procesu naprawy wymaga odpowiedniego przygotowania elementu przeznaczonego do naprawy. Na przykładzie samochodu Renault Scenie II wyprodukowanego w 2007 roku, posiadającego proste, podłużne wgniecenie na poszyciu przednich lewych drzwiach. Porównam czas technologiczny potrzebny na naprawę danego elementu. Porównanie będzie oparte o kalkulację wyceny naprawy przez towarzystwo ubezpieczeniowe Link4 na podstawie systemu AUDATEX, autoryzowanego serwisu Renault Decar w Warszawie oraz firmę zajmującej się usuwaniem wgnieceń bez lakierowania metodą PDR - Automax.waw.pl
Widoczne podłużne wgniecenie na błotniku
Uszkodzenie powstało na skutek otarcia omawianego pojazdu przez inny. Pomimo wyglądającego poważnie uszkodzenia poprzez wyglądające na pierwszy rzut oka liczne otarcia lakieru, w rzeczywistości okazały się pozostałościami lakieru samochodu w białym kolorze, z którym doszło do kontaktu dwóch pojazdów. Wspomniane pozostałości białego lakieru dały się usunąć bezinwazyjnie nie pozostawiając po sobie żadnych śladów, natomiast w skrajnym górnym punkcie powstało płytkie, podłużne wgniecenie. Według technologii naprawy cały element kwalifikuje się do naprawy oraz lakierowania. Ze względu na brak widocznych śladów na listwie ochronnej drzwi, pominięta zostanie konieczność lakierowania listwy. Aby móc przystąpić do naprawy drzwi należy wykonać szereg czynności poprzedzających, a część z tych czynności po skończonej naprawie należy wykonać w odwrotnej kolejności. Jednostką czasu w naprawach blacharsko lakierniczych oraz mechanicznych jest roboczogodzina. Towarzystwo ubezpieczeniowe Link 4, czas potrzebny na wykonanie danej czynności podaje w jednostkach czasu, gdzie 10 JC = 1 RBG, a stawka za jedną roboczogodzinę wynosi 63,00 PLN brutto. W kosztorysie wygenerowanym w systemie AUDATEX przez towarzystwo ubezpieczeniowe, znajdziemy podział kosztorysu na robociznę, lakierowanie, materiał lakierniczy na daną część oraz części zamienne. Do wyliczenia czasu potrzebnego na naprawę elementu karoserii należy wziąć pod uwagę czas robocizny oraz lakierowania.
Na lakierowanie elementu potrzeba 16 jednostek czasu.
Podsumowując, czas potrzebny na lakierowanie elementu wynosi 2 godziny i 24 minuty
Łączny czas potrzebny na przygotowanie oraz lakierowanie elementu wynosi 4 godziny i 42 minuty, nie uwzględniając czasu technologicznego potrzebnego na schnięcie i utwardzenie się nowo nałożonej warstwy lakierowej, konieczności przemieszczenia pojazdu na poszczególne stanowiska pracy, przygotowanie mieszanki lakierowej, czyszczenia narzędzi i stanowisk pracy po skończonej pracy. Przy ewentualnej konieczności wymiany elementu na nowy i braku danego elementu na stanie magazynowym, należy również doliczyć czas potrzebny na sprowadzenie części, który może wynosić w zależności od dostępności oraz lokalizacji od kilku dni do nawet kilku tygodni. Jednocześnie czas naprawy będzie dłuższy.
Według autoryzowanego serwisu Renault, czas potrzebny na przygotowanie elementu do lakierowania oraz czas lakierowania przewidziany przez producenta pojazdu, wynosi tyle samo co według systemu AUDATEX .Automax detailing z Warszawy czas potrzebny na naprawę określiło na 2,5 roboczogodziny.
Podsumowując, czas naprawy metodą PDR jest o ponad połowę krótszy. Naprawa zostanie również wykonana w ciągu jednej zmiany roboczej.
Zazwyczaj na rynku trudno znaleźć warsztat, który zgodzi się dokonać naprawy według stawek z kosztorysu towarzystw ubezpieczeniowych. W takim przypadku najrozsądniejszym rozwiązaniem jest skorzystanie z usług autoryzowanych serwisów decydując się na naprawę bezgotówkową. Cedujemy tym samym dochodzenie wypłaty należnego odszkodowania za naprawę szkody na serwis dokonujący naprawy. Jednak od pewnego czasu również na rodzimym rynku mamy możliwość skorzystania z trzeciej możliwości naprawy naszego pojazdu w przypadku drobnych szkód w poszyciu karoserii w postaci wgnieceń spowodowanych np. przez grad lub drobne szkody parkingowe np. takie jak w opisanym przykładzie. Trzecia metoda jest całkowicie inna. Nie ma konieczności czasochłonnego i kosztownego przygotowywania pojazdu do naprawy oraz lakierowania uszkodzonych elementów. Metoda ta nazywa się Paintless Dent Repair czyli w dosłownym tłumaczeniu bez lakierowa naprawa wgnieceń.
Firma Automax.waw.pl z Warszawy wyceniła usunięcie wgniecenia na kwotę 350 PLN.
Jak można zauważyć, koszt usunięcia wgniecenia na podstawie wyceny trzech instytucji znacznie się różni.
Jak wygląda porównanie kosztów naprawy metodą PDR oraz tradycyjną metodą blacharsko-lakierniczą?
Porównanie kosztu naprawy według AUDATEX a PDR:
595,70 PLN - 350 PLN = 245,7 PLN
Porównanie kosztu naprawy według autoryzowanego seriwsu Renault a PDR:
1170,80 PLN - 350 PLN = 820,80 PLN
Oszczędność wynosi 70,10%
Podsumowując, wybierając metodę naprawy PDR zyskujemy 245,70 PLN w porównaniu z naprawą blacharsko-lakierniczą według wyceny AUDATEX i aż 820,80 PLN w porównaniu z naprawą blacharsko-lakierniczą według wyceny Renault.
Odpowiednio daje nam to 41,24% oszczędności w porównaniu do tradycyjnej naprawy według AUDATEX i 70,10% według Renault.
Przyszłość napraw PDR i blacharsko-lakierniczych
Pasażerskie nadwozia mają historię starszą niż motoryzacja. Do pierwszych samochodów trafiały już w dojrzałej postaci i zróżnicowanych formach ze znanych od wieków odmian pojazdów konnych. O wiele bliższa rozwiązań współczesnych wydaje się klasyczna karoca stworzona w XVI wieku we Włoszech, a potem systematycznie doskonalona aż do postaci XIX-wiecznego dyliżansu. Od jej włosko-francuskiej nazwy pochodzi obecny motoryzacyjny termin „karoseria”, równoznaczny w Polsce z pojęciem nadwozia. Dwuosobowa wersja karocy nosiła we Francji używaną do dzisiaj nazwę coupe. We wszystkich wersjach stosowano zamknięty przedział pasażerski o typowej konstrukcji samonośnej, ponieważ z osobowym podwoziem łączyły go tylko skórzane pasy mocowane do czterech sprężystych wysięgników ramy.
Z kolei w powozach odkrytych, na przykład w wiejskich bryczkach i miejskich dorożkach, głównym elementem nośnym była skomplikowana w swym kształcie podłoga, wzmocniona po bokach odpowiednio wygiętymi, niskimi burtami, a w sumie przypominająca...dzisiejsze płyty podłogowe. Za podstawowy materiał do budowy pasażerskich pojazdów konnych i samochodów osobowych w pierwszych dziesięcioleciach ich historii służyło drewno. Z twardych jego odmian wykonywano konstrukcyjne szkielety brył nadwoziowych, a z wodoodpornej sklejki (przytwierdzane do nich gwoździami lub wkrętami) elementy osłonowe, czyli dachy, ściany czołowe i boczne, podłogi i poszycia drzwi.
Sklejkę malowano farbami olejnymi lub oklejano po wierzchu dermą, a po pierwszej wojnie światowej zaczęto ją zastępować łatwiejszą w obróbce miękką blachą stalową, którą mocowano nadal wkrętami do drewnianych stelaży.
Równocześnie jednak w okresie międzywojennym pojawiły się rozwiązania całkiem inne, zapowiadające radykalny przewrót w projektowaniu i wytwarzaniu samochodowych nadwozi. Trudno dokładnie określić czas, w którym przy budowie pojazdów drogowych zaczęto wykorzystywać tradycyjne techniki blacharskie. Zdecydowały o tym z pewnością względy estetyczne, cenione niemal od początku przez nabywców pojazdów. Dobrzy blacharze już od czasów średniowiecznych potrafili z płaskim kawałkiem miękkiej blachy miedzianej lub żelaznej zrobić znacznie więcej, niż tylko odpowiednio go przyciąć do określonych wymiarów i wykonać na krawędziach otwory dla mocujących wkrętów. Mogli na przykład młotkiem wyklepać z niego na drewnianych formach pancerz rycerskiej zbroi, miskę lub garnek o bardzo regularnych kształtach. Nic więc nie stało na przeszkodzie, by taką samą metodą formować niecki błotników, obudowy reflektorów i maski.
W krajach zachodniej Europy aż 70 procent wartości usługowych zleceń blacharsko- lakierniczych dotyczy obecnie napraw drobnych lub średnich, czyli niewymagających prostowania nośnych szkieletów nadwozi .
Udział gruntownych napraw powypadkowych w działalności warsztatów blacharskich okazuje się jeszcze mniejszy, gdy liczy się go według liczby naprawianych pojazdów, a nie wielkości przychodów. Trzeba bowiem pamiętać, iż naprawy elementów konstrukcyjnych są z reguły droższe od pozostałych, ponieważ są bardziej pracochłonne i wymagają użycia szczególnie drogiego sprzętu. Są dwie generalne przyczyny szybkiego pogłębiania się tych dysproporcji. Z jednej strony rosnące natężenie ruchu drogowego, zwłaszcza w miastach, sprawia, że coraz częściej dochodzi w nim do drobnych kolizji i stosunkowo nieznacznych uszkodzeń zewnętrznych, głównie osłonowych części nadwozi. Z drugiej zaś samochody stają się coraz tańsze, dzięki czemu obniża się też granica opłacalności ich skomplikowanych i kosztownych renowacji po przebytych poważnych wypadkach. Tak to wygląda z punktu widzenia zarówno właścicieli uszkodzonych pojazdów jak i towarzystw ubezpieczeniowych, a warsztaty naprawcze muszą się dostosowywać do zmniejszającego się popytu.
W Niemczech, na przykład, nie opłaca się naprawiać samochodów starszych niż dziesięcioletnie nawet wtedy, gdy chodzi o skutki niezbyt poważnych kolizji drogowych. Jednak i w Polsce zapotrzebowanie na ich naprawy stopniowo maleje z powodu rosnących kosztów zakupu części zamiennych, zwłaszcza w ich relacji do ceny rynkowej używanego auta. Wydaje się więc, że wszystkie rynkowe zmiany zachodzące za granicą czekają i nas w niedalekiej przyszłości.
Metoda usuwania wgnieceń bez lakierowania PDR powstała kilkadziesiąt lat temu. Początkowo wykorzystywano w niej różnego rodzaju narzędzia warsztatowe, a nawet sztućce kuchenne. Wraz z postępem rozpowszechniania się tej metody zaczęły powstawać specjalne dedykowane narzędzia mające za zadanie umożliwienie oraz ułatwienie usuwania wgnieceń bez konieczności lakierowania. Przy stosowaniu metody PDR najlepsze są narzędzia wykonane ze stali nierdzewnej o odpowiedniej dla przeznaczenia twardości i wytrzymałości. Tylko takie narzędzia zapewniają komfort pracy i precyzję wykonywania napraw. Narzędzia PDR charakteryzują się wysokimi parametrami na rozciąganie. Bardzo istotną cechą jest ich wytrzymałość na wytrzymałość oraz rozciąganie Rm oraz twardość HRC. Spełnienie norm jakościowych narzędzi wymaga pełnej kontroli w całym procesie produkcyjnym od momentu produkcji w hucie, gdzie poddawane są specjalnej obróbce. Cykl produkcyjny jednego narzędzia trwa około 12 tygodni, a proces technologiczny jest złożony i skomplikowany. Skład chemiczny stali umożliwia dowolne kształtowanie parametrów wytrzymałościowych oraz twardości stali w zależności od parametrów obróbki cieplnej. Wykonanie cechuje się odpowiednią twardością i wytrzymałością oraz odpornością na korozję. Wykonanie narzędzi ze stali nierdzewnej umożliwia stosowanie narzędzi przy naprawach elementów aluminiowych.
Narzędzia wykorzystywane w metodzie klejowej PDR:
Plastikowe adaptery - grzybki, wykorzystywane w metodzie klejowej w połączeniu z młotkiem bezwładnościowym lub ręcznym pullerem
Młotek bezwładnościowy - zakładany na grzybki klejowe, służy do ciągnięcia za
Puller ręczny - zakładany na grzybki klejowe, w przeciwieństwie do młotka bezwładnościowego daje możliwość lekkich i precyzyjnych pociągnięć grzybków
Klej termotopliwy - wykorzystywany do przyklejania adapterów klejowych do na wgnieceniach. Charakteryzuje się wysoką odpornością na zrywanie i jest bezpieczny dla lakieru. Daje się usunąć zmywaczem silikonowym. Temperatura topnienia ok. 195 stopni Celsjusza, zakres temperatury pracy 0-25 stopni Celsjusza
Pistolet do kleju termotopliwego - umożliwia roztopienie kleju w celu zaaplikowania go na plastikowym adapterze. Może być wyposażony w regulacje temperatury pracy
Narzędzia wykorzystywane w bez klejowej metodzie PDR
Zestaw narzędzi tzw. drutów do wypychania wgnieceń od wewnątrz.
Przyrządy do usuwania wgnieceń dzielą się na pięć grup w zależności od miejsca występowania wgniecenia:
I. Heble - działają na zasadzie dźwigni. Długie, grube o różnych końcówkach do usuwania wgnieceń, gdzie nie ma wzmocnień, z bezpośrednim dostępem do płaszcza zewnętrznego, w którym doszło do wgniecenia. Długość od 60 - 90 cm. Wymagają punktu podparcia.
Możliwe zakończenia hebli. Źródło: Ntools.pl
I. Do wzmocnień - stosowane w miejscu wgniecenia płaszcza zewnętrznego, a pod wgnieceniem znajduje się wzmocnienie z otworem technologicznym przez który można przełożyć drut i wypychać wzmocnienie na zasadzie skręcania.
Wnioski końcowe
Mając powyższe na uwadze, oraz odnosząc się do wstępu niniejszej pracy mam nadzieję, iż udało mi się udowodnić założone we wstępie tezy, że:
• jak najbardziej możliwa jest naprawa poszycia karoserii samochodu nie wymagająca ingerencji blacharza - przy wykorzystaniu metody PDR
• dużą przewagę technologiczną metody PDR nad tradycyjną naprawą blacharsko- lakiemiczą
• naprawa PDR wymagają zdecydowanie krótszego czasu naprawy jak również generuje dużo mniejsze koszty nad tradycyjną naprawą blacharsko-lakierniczą
• metoda PDR jest innowacyjna dla człowieka, środowiska, technologii i warunków pracy, a przyszłość napraw PDR będzie się rozwijała i znajdowała coraz to szersze grono odbiorców, oszczędzając ich i pieniądze
Drobne uszkodzenia poszycia karoserii samochodu w postaci niewielkich wgnieceń, wcale nie muszą oznaczać konieczności drogiej i czasochłonnej naprawy w warsztacie blacharsko-lakierniczym. Obecne możliwości zastosowania metody PDR pozwalają przywrócić elementy poszycia karoserii do wyglądu pierwotnego w ciągu kilku godzin znacznie niższym kosztem niż tradycyjna metoda blacharsko-lakiernicza.
Stając przed wyborem naprawy elementu karoserii samochodowej klasyczną metodą blacharsko-lakierniczą, a metodą PDR korzystniejszym wyborem okazuje się wybranie metody PDR. Pomimo stosowania technologii napraw przewidzianych przez producenta pojazdu przez warsztaty blacharsko-lakiernicze nie zawsze efekt końcowy jest zadowalający. Przede wszystkim po naprawie blacharsko-lakierniczej samochód traci na wartości. Nie we wszystkich przypadkach można zastosować metodę PDR i naprawa przez warsztat blacharsko-lakierniczy będzie konieczna. Podczas tradycyjnych prac blacharsko-lakierniczych można wspomagać się metodą PDR w celu uniknięcia stosowania szpachlówki samochodowej do wyrównywania niewielkich nierówności blach.
